Lãi suất qua đêm là gì? Vai trò và ý nghĩa trong tài chính

Lãi suất qua đêm là khái niệm tuy xa lạ với nhiều người nhưng lại là mắt xích quan trọng của thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường liên ngân hàng. Nó không chỉ là chi phí vay mượn ngắn hạn mà còn là công cụ điều hành chính sách tiền tệ vĩ mô. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ lãi suất qua đêm là gì, cơ chế vận hành và ảnh hưởng của chúng đến tín dụng và cả đời sống kinh tế.

Lãi suất qua đêm là gì?

Lãi suất qua đêm (Overnight Rate) là mức lãi suất áp dụng cho các khoản vay mượn ngắn hạn giữa các ngân hàng, thường diễn ra trong thời gian rất ngắn (từ hôm nay đến ngày mai). Đây còn được gọi là lãi suất liên ngân hàng qua đêm và là chỉ số phản ánh mức độ thanh khoản của thị trường cũng như sự linh hoạt trong điều hành vốn của các tổ chức tín dụng.

Tại nhiều quốc gia, Ngân hàng Trung Ương cũng tham gia thị trường qua đêm với vai trò là người vay hoặc cho vay vốn đối với một số ngân hàng thương mại. Bằng cách điều chỉnh lãi suất qua đêm, ngân hàng trung ương có thể gián tiếp kiểm soát dòng chảy tiền tệ trong nền kinh tế:

• Khi lãi suất qua đêm tăng, chi phí vay vốn cao hơn khiến các ngân hàng hạn chế cho vay ra ngoài, từ đó kìm hãm tiêu dùng và đầu tư – góp phần kiểm soát lạm phát.
• Ngược lại, khi lãi suất qua đêm giảm, các tổ chức tín dụng có xu hướng mở rộng tín dụng, khuyến khích đầu tư và tăng trưởng kinh tế.

Lãi suất qua đêm liên ngân hàng là mức lãi suất áp dụng cho khoản vay qua đêm

Tác dụng của lãi suất qua đêm đối với nền kinh tế

Không chỉ là một chỉ số kỹ thuật trong thị trường tài chính, lãi suất qua đêm còn đóng vai trò chiến lược trong việc điều hành kinh tế vĩ mô.

• Kiểm soát lạm phát: Lãi suất qua đêm là công cụ quan trọng giúp ngân hàng trung ương điều tiết dòng tiền, kiềm chế lạm phát và giữ ổn định giá cả trong nền kinh tế.
• Thúc đẩy đầu tư: Khi lãi suất qua đêm ở mức thấp, chi phí vay vốn giảm, khuyến khích doanh nghiệp và cá nhân mạnh dạn đầu tư vào sản xuất – kinh doanh.
• Hỗ trợ hoạt động ngân hàng: Lãi suất qua đêm tác động trực tiếp đến lãi suất huy động và cho vay, ảnh hưởng đến khả năng cung ứng vốn của các ngân hàng thương mại.
• Định hình chính sách tiền tệ: Là công cụ đòn bẩy trong tay ngân hàng trung ương, lãi suất qua đêm giúp điều chỉnh tín dụng, kiểm soát rủi ro tài chính và hướng dòng tiền vào các lĩnh vực ưu tiên.
• Bảo vệ giá trị tiền tệ: Việc điều chỉnh linh hoạt lãi suất qua đêm giúp duy trì sức mua, hạn chế sự mất giá của đồng tiền và tạo niềm tin cho thị trường.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Bằng cách tác động đến chi phí vay vốn và dòng tín dụng, lãi suất qua đêm ảnh hưởng trực tiếp đến tiêu dùng, sản xuất và khả năng tạo việc làm.
• Tăng tính thanh khoản thị trường: Với các giao dịch ngắn hạn qua đêm, các tổ chức tín dụng có thể chủ động cân đối dòng tiền, từ đó tạo sự linh hoạt và ổn định cho toàn hệ thống tài chính.

Lãi suất qua đêm ngân hàng có nhiều tác động nổi bật đến kinh tế vĩ mô

Cơ chế hoạt động của thị trường liên ngân hàng qua đêm

Thị trường liên ngân hàng qua đêm là nơi các ngân hàng thương mại vay và cho vay lẫn nhau để đảm bảo cân đối vốn ngắn hạn vào cuối mỗi ngày giao dịch. Trong quá trình hoạt động, ngân hàng có thể phát sinh thặng dư hoặc thiếu hụt vốn do các giao dịch chuyển tiền với khách hàng, đối tác hoặc ngân hàng nước ngoài.

Với những ngân hàng dư vốn, họ có thể cho các ngân hàng khác vay lại trên thị trường qua đêm để hưởng lãi suất qua đêm hoặc gửi tiền vào các tổ chức tài chính khác. Ngược lại, ngân hàng thiếu vốn sẽ tìm đến thị trường này để vay nhanh, đảm bảo tỷ lệ dự trữ bắt buộc.

Việc vay hoặc cho vay trong trường hợp này thường linh hoạt, có thể kéo dài hơn một đêm tùy vào nhu cầu vốn thực tế và chiến lược sử dụng vốn của từng ngân hàng. Tại nhiều quốc gia, ngân hàng trung ương giữ vai trò giám sát và điều tiết lãi suất qua đêm.

Ví dụ: Ngân hàng Trung ương Canada công bố mức lãi suất qua đêm mục tiêu hàng tháng, duy trì biên độ dao động trong khoảng ±0,25%. Miễn là lãi suất thị trường nằm trong khoảng này, họ sẽ không can thiệp. Nhưng nếu lệch quá xa, ngân hàng trung ương sẽ bơm hoặc hút tiền thông qua các giao dịch thị trường mở để đưa lãi suất về vùng kiểm soát.

Cơ chế hoạt động của thị trường liên ngân hàng qua đêm khá minh bạch và linh hoạt

Đánh giá lãi suất qua đêm hiện nay

Lãi suất qua đêm hôm nay đang phản ánh những chuyển động phức tạp của nền kinh tế trong nước và thế giới. Từ áp lực lạm phát, biến động thị trường tài chính quốc tế đến nhu cầu thanh khoản trong nước, tất cả đều góp phần định hình mặt bằng lãi suất liên ngân hàng.

Một trong những yếu tố chi phối chính là chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương. Việc điều chỉnh lãi suất qua đêm là một trong những công cụ quan trọng nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng và ổn định hệ thống tài chính. Khi chính sách tiền tệ nới lỏng, lãi suất qua đêm có xu hướng giảm để kích thích tín dụng ngược lại, chính sách thắt chặt sẽ khiến lãi suất tăng nhằm kìm hãm đà tăng giá và hạn chế rủi ro.

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, lãi suất qua đêm liên ngân hàng được tính theo tỷ lệ lãi suất hàng năm và có thể biến động theo từng phiên giao dịch. Sự linh hoạt này giúp hệ thống ngân hàng thích ứng nhanh với những thay đổi của thị trường và duy trì thanh khoản ổn định.

Dưới đây là bảng lãi suất qua đêm liên ngân hàng được cập nhật ngày 07/06/2023 theo số liệu từ Ngân hàng Quốc Tế Việt Nam (VIB):

Lưu ý: Dữ liệu trên chỉ mang tính chất tham khảo tại thời điểm công bố. Lãi suất thực tế có thể thay đổi hằng ngày tùy theo biến động thị trường và chính sách điều hành của Ngân hàng Nhà nước.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về lãi suất qua đêm và vai trò quan trọng của nó trong hệ thống tài chính. Việc nắm bắt và theo dõi chỉ số này sẽ giúp bạn đưa ra các quyết định đầu tư và quản lý tiền hiệu quả hơn trong bối cảnh kinh tế luôn biến động.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp tích lũy an toàn và linh hoạt cho khoản tiền nhàn rỗi, thì Hũ Tiết Kiệm Số TopTop là lựa chọn đáng cân nhắc. Với mức lợi tức 5.2%/năm cho gói không kỳ hạn, bạn có thể gửi – rút tiền dễ dàng, mọi lúc mọi nơi ngay trên điện thoại.

Tải app TOPTOP và bắt đầu tích lũy ngay hôm nay!